جشنواره نوروزی اسفند 97

یازدهمین جشنواره سالانه با عنوان آئین های نوروزی 1397

بنام آنکه شیرین آفرین است

کزو در آفرینش صد آفرین است

مسرور از آنیم که به امید مانائی فرهنگ و رسوم ایرانی و حفظ و حرمت به سنت و نیاکان با گوشه چشمی به نگرش مدرن و به منظور انتقال صحیح آن به نسل های بعد در روز های خوش یمن پایان سال نو با ایجاد محیطی نشاط آور و محفلی همگانی به جهت اغنای نیاز ذاتی –اجتماعی انسان و شکل دادن و تقویت جشن های عمومی قدمی هر چند کوچک برداشتیم. در این میان نیز برآن بودیم تا به منظور شناساندن فرهنگ های نوروزی شهر شیراز جهت مهمانان و گردشگران داخلی یا خارجی نوروزی نیز محفل مفرحی بسازیم و از سویی  در تقویت مشاغل سنتی و توجه و حفظ آن نیز گامی کوچک برداریم. بدین سو در صدد برگزاری جشنواره آئین های نوروزی در محیطی بهاری و زیبا شدیم تا محفلی سازیم همه نور و صفا و نظاره گر مراسم زیبای سمنو پزان،یوخه و گتک پزان،جشنواره شیرینی های سنتی و مدرن، جشنواره شمعدانی ها،جشن نارنج شیراز و بوفه صبحانه های شیرازی و… با حضور همشهریان و علاقه مندان شدیم.

در انتها بر این باوربودیم که:

“الهی کار جز خم و تاب و پیچ ندارد، اما بپذیر که الف هیچ ندارد

الهی شغل آنجاست، کز تو خبر و عیش آنجاست کز تو نظر

الهی به فضل خویش مرا بنواز و به عدل خویش مرا مگذار “

                                          لاله شفیعی                                                                                                

    مدیر مؤسسه آفتاب پارسه         

سمنو  پزان

سمنو در جوش و ما کفچه زنیم                دیگران در خواب و ما دفچه زنیم

“سمنو یا سمنی” به گویش شیرازی از دیرباز حلوای دلچسب و شیرین ایرانیان باستان بشمار آمده که از شیره جوانه گندم و آرد در واپسین روزهای زمستان و پیش از نوروز مهیا می گردد. تا بوده و هست سمنو پزان آئینی نوروزی و سمنو یکی از اسباب سفره هفت سین با مانایی خانواده و فامیل و به نشان برکت گره خورده شده است.

آئین سمنو پزان

گویند سمنو پختن کار هر کسی نیست و آنهم سمنویی که هم ریشه در سنت دارد و هم باور های مذهبی و به رسم مهمان نوازی و خصلت زیبای ایرانی  و حرمت با خلوص و اعتقاد منسوب به بزرگان دینی(فاطمه زهرا) شد. آداب سمنو پزان چنان با دقت و ظرافت و نازکی طبع اجرا شده که چندین روز و شام را در بر می گیرد تا حلوایی حاصل آید که شیرینی طعمش را از شیرابه گندم به امانت گیرد نه از عصاره جان نیشکر!

اولین برداشت گندم دیم پارسی از دیاری سردسیر که حاصل دستان زحمتکش دهقان دلسوز و دست و دلپاک باشد را فراهم آورده و دانه دانه گندم را از اضافات و دانه های شکسته فارغ ساخته و بامدادان به آب زلال شسته و غرقاب کنند و پس از دو پسین، اندرون ظروف تخت گسترانیده و با کرباس آب زده و نمناک پوشانده و هفت شبانه روز از گرما و سرما و نور زیاده و نگاه غیر بدور داشته و پیوسته آب زنند تا جوانه جانش بروید و ریشه سپید زند و ریشه ها هم آغوش شوند و زردی رخ گندم به سبزی و طراوت گراید. گندم های هم آغوش را برش زنند و به دست چرخ دهند تا شیره جانش را از کالبدش بیرون کشند و با آب و آرد به کفایت در هم آمیزند و در دیگ مسی سمنو ریزند. از این لحظه تأخیر نشاید زیرا سمنو شیرین بکار آید نه ترش!

پخت سمنو

دیگ سمنو را با حرارت پیوسته و مداوم و بدور از سرما و باد بشکاف و با دستان پرقوت و با سادگی و عشق و بی آلایشی و بی خستگی ساعت ها چنان کفچه زنند تا حلوائی حاصل آید عقیقی و چسبناک و دلچسب و با گردو و بادام و دیگر مغزها بیامیزند و بدان سان ساعتی نیز دم دهند و شمع بیفروزند و دعا کنند و محفلی شاد و مفرح سازند تا سپیدگاهان و پس ازجدا گشتن از جوش و خروش و داغی به کاسه کنند و تقدیم عزیزان و دوستان.

یوخه پزان و گتک پزان

یوخه و گتک از جمله شیرینی های سنتی شیراز است که چنان با مهارت و ظرافتی خاص مهیا گردد که حاصل آن نانی نازک و لطیف و خوش عطر و با شیرینی ملایمی است که چاشت صبح و عصر در کنار چایی خوشرنگ و خوش طعم گردد که به چای زنند و نوش جان کنند. این شیرینی در واپسین ماه سال با صبر و حوصله و در طعم هایی متفاوت چون هل و دارچین و زعفران بر روی ساج مهیا می گردد.

پخت یوخه و گتک

جهت مهیا نمودن خمیر یوخه و گتک مخلوطی از آب جوشیده و شکر که قوام آمده فراهم کرده و با روغن داغ مخلوط و با زرده های تخم مرغ و هل و وانیل به کفایت زنند و آرد الک شده بیافزایند و بخوبی مخلوط سازند و استراحت دهند به کفایت و خمیر را بر سطح مسطح با تیرکی مخصوص به نازکی ورق جهت یوخه و کمی با ضخامت جهت گتک پهن کنند و بر ساج نهند تا نان برشته گردد و مخلوطی از پودر نان یوخه شیرازی که مشتمل بر پودر قند و دارچین و هل و زنجبیل افشانده و خمیر را با ظرافت چین واچین تا زده برش زنند و رومال زده و با پسته خلال و نارگیل و دارچین و کاکائو تزئین کنند.

جشن نارنج(عروسی نارنج) شیراز

“الهی آب عنایت تو به سنگ رسید و سنگ بارگرفت و سنگ درخت رویانید، درخت میوه و بار گرفت و درختی که بارش همه شادی و طعمش همه انس و بویش همه آزادی . درختی که بیخ آن در زمین وفا، شاخ آن بر هوای رضا و میوه آن معرفت و صفا حاصل آن دیدار و لقا”

درخت نارنج در شیراز و در نزد اهالی این شهر جایگاه خاصی دارد. نارنج در خانه های شیرازیان به مانند عضوی از خانه به‌شمار می رود و به همین روی روابط انسان با درخت نارنج در شیراز به روابطی معنوی تبدیل می شود. جشن نارنج یا عروسی نارنج یکی از رسومی است که در اجرای آن روابط انسانی به زیبایی نمایان می شود.

در شیراز نه چندان دور زمانی که درخت نارنج بار کمی می داد صاحبخانه با هماهنگی زنان همسایه و فامیل مراسمی را ترتیب می دادند. در این مراسم زن صاحبخانه با اره‌ای به طرف درخت رفته و اره را بر تنه درخت می گذاشت و به او می‌گفت ای درخت بار نمی دهی و باید تو را برید. در این زمان یکی از زنان بزرگتر پا در میانی کرده و می گوید من ضامن درخت می شوم و درخت قول می دهد که سال دیگر بار فراوانی دهد اما از شما می خواهد که برایش عروسی بگیرید و زن صاحبخانه قبول می کند و آنگاه مراسم عروسی آغاز می شود مراسمی به مانند عروسی های واقعی. بر سر درخت تور می اندازند. دو زن قند می سابند و دیگر زنان کل می زنند و نقل و شیرینی پخش می کنند.

 مراسم عروسی نارنج شاید بنظر رسمی ساده و خرافه گونه تلقی شود اما در گذشته نه چندان دور کارکردهای اجتماعی خاصی داشته است. اسفندماه برای ایرانیان کهن و شیرازی ها ماهی بسیار مهم بشمار می رفته است. ماهی که در آن باید غم ها را به کنار گذارد، دشمنی ها به دوستی تبدیل شود، خانه تکانی شود، همه چیز نو شود و شادی و سرور در هر خانه ای موج زند تا نوروز بیاید. اسفند ماه به پیشواز رفتن نوروز است. برای شیرازی های اهل دل و ذوق مراسم عروسی درخت نارنج بهانه ای است برای ایجاد دوستی، همبستگی محله ای و شادی و سرور.  

عید و شمعدانی ها

باز گویند شیراز هست و باغ و گل هاش! در این میان شمعدانی انس و قرابت نزدیکی با خانه های قدیم شیرازی داشته و دارد و هر کجا حیاتی بود و هست چند گلدان شمعدانی نیز ابراز وجود می کند. بسان نوروز و اندکی قبل از نوروز و پس از چله بزرگ قلمه های شمعدانی به خاک گلدان نوین نشسته و بوی شمعدانی، طراوت بخش فضا و به رسم مهمان نوازی نیز پیشکشی بر عزیزان می گردد.

جشنواره شیرینی های سنتی

بسان همه ساله با حضورو مشارکت هنرجویان علاقه مند، ارائه شیرینی های زیبا و خوشمزه سنتی و مدرن صورت پذیرفت.

ارئه صبحانه های سنتی شیراز

با نگرش احیای غذاهای سنتی و از جمله صبحانه های سنتی شیراز،بوفه صبحانه سنتی و مدرن با همسو سازی ارائه صنعتی با همکاری فراگیران حرفه ای دوره آشپزی تخصصی مؤسسه اجرا گشت.

با سپاس و قدردانی از :

• مدیریت محترم مجموعه رستوران های باغ راز “آقای علیرضا وجدی” که با مشارکت و نگرش فرهنگی خویش ما را در این امر یاری دادند.
• استاد بزرگوار جناب “دکتر مصطفی ندیم” دانشیار تاریخ دانشگاه شیراز که ما را با گنجینه دانشی خویش از جمله در باب تاریخ شیراز و شیراز شناسی در کنار ما بودند.
• جناب آقای “محمد رفیع شریعتمداری” که با بزرگواری و پشتیبانی صمیمانه و تجربیات خویش رهنمون ما بودند.
• جناب آقای “حاج نصراله طهماسبی”  مدیریت محترم هیئت انصار العباس شیراز که صمیمانه و خالصانه در اجرای مراسم سنتی سمنو پزان ما را یاری کردند و تجربیات خویش را بی شائبه تقدیم نمودند.  
•  از کلیه علاقه مندان و هنرجویان مؤسسه آفتاب پارسه بانوان که با شوق در برگزاری جشنواره شیرینی های نوروزی در کنارمان بودند و بار دیگر یادآور تداوم کار گروهی بانوان ایرانی در برگزاری جشن نوروز شدند.
• از جناب آقای “رسول رحمت خواه” استادکار با تبحر که در پخت سمنو یاریگر ما بودند.
•  از جوان پر ذوق و تلاش جناب آقای “مهدی نعمت الهی” که در حفظ آئین پخت سنتی یوخه شیراز ما را یاری کردند.
• کلیه دست اندر کاران که با همت فراوان ما را یاری نمودند.

لینک خبری

https://www.aparat.com/v/Sj1R8

https://www.aparat.com/v/i7Qnv